ÇİNKO

ÇİNKO

Çinko, insan sağlığı için oldukça önemli olan, organizma için zorunlu minerallerden birisidir. Çinko insan vücudunda demirden sonra en fazla bulunan ikinci eser elementtir. Gıdalarla sürekli alındığı halde dokularda aşırı bir birikme olmaz. Vücutta çok az miktarda bulunmasına karşın, her organda proteinlerle birlikte bir göreve sahiptir. Büyüme ve gelişme, üreme, bağışıklık sisteminde oldukça büyük bir öneme sahiptir (Kurt vd. 2001).

Çinko vücutta tüm organlar, dokular ve vücut sıvılarında yer alır. Bu da metabolik faaliyetlerde ne kadar önemli bir rolünün olduğunun göstergesidir. Vücuttaki toplam çinko içeriği kadınlar da yaklaşık 1,5 g; erkekler de ise 2,5 g dır (NCCFN, 2005; Semba, 2007).

Çinko, proteinlerin ve hücre zarının yapısında önemli rol oynar. Zinc finger protein (ZFP) olarak bilinen çinko bağlayıcı protein reseptörlerinin yapısında bulunur. Bu proteinler makromoleküller arasındaki interaksiyonların gerçekleştiği çinko içeren bölgelerdir. Çinko hücre zarının yapısını ve fonksiyonlarını oldukça fazla etkiler. Biyolojik hücrelerden çinkonun kaybı, hücrelerin oksidatif yıkıma karşı oldukça duyarlı olmasına ve fonksiyonlarını kaybetmesine sebep olabilir (FAO/WHO, 2002).

Hasar görmüş, istenmeyen hücrelerin ölümünde (apoptozis) de etkilidir (Truong-Tran vd. 2000). Çinko fazlalığının apopitozisi inhibe ettiği, çinko eksikliğinin ise uyardığı gözlenmiştir (Belgemen ve Akar, 2004).

Çinko minerali üreme, spermatojenez ve testiküler fonksiyonlar içinde zorunlu bir mineraldir (Salgueiro vd. 2000). Antioksidan sisteminde etkin enzimlerin önemli bileşenlerinden biridir. Serbest radikal oluşumu ve oksidatif stresten koruyucu rolü vardır (Belgemen ve Akar, 2004).

Çinko bağışıklık sisteminde kritik, önemli bir rol oynamaktadır. Yapılan çalışmalar çinko yetersizliğinin her çeşit patojene karşı hassasiyeti arttırdığını göstermiştir. Çinko yetersizliği sonucu kandaki lenfosit seviyesi azalmaktadır. Bu da bağışıklık sisteminin güçsüzleşmesine sebep olmaktadır (Salgueiro vd. 2000). Ergenlik yaşındaki gençlerde Hipogonadizm (cinsel salgı bezlerinin yetersizliğine bağlı bozukluklar) görülür; bu da cinsel yönden gelişimi, vücut ve mental gelişimi önlemektedir (Belgemen ve Akar, 2004). Yetişkinlerde iştahsızlığa (anoreksi) ve tat alma duyusunda azalmalara sebep olmaktadır (Salgueiro vd. 2000).

KAYNAKÇA

1.     Belgemen, T. Ve Akar, N. (2004). Çinkonun Yaşamsal Fonksiyonları Ve Çinko Metabolizması İle İlişkili Genler, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57(3):161-166.

2.     FAO/WHO. (2002). Human Vitamin And Mineral Requirements, Food And Nutrition Division, Bangkok, 286.

3.     Kurt, D. Denli, O. Kanay, Z. Güzel, C. Ceylan, K. (2001). Diyarbakır Bölgesi Akkaraman Koyunlarında Kan Serumunda Cu, Zn, Se Ve Yünde Cu, Zn Düzeylerinin Araştırılması, Turkish Journal Of Veterinary And Animal Sciences, 25:431-436.

4.     NCCFN. (2005). Recommended Nutrient Intakes For Malaysia, YKL Print, Shah Alam, 205.

5.     Salgueiro, M.J. Zubillaga, M. Lysionek, A. Sarabia, M.I. Caro, R. Paoli, T.D. Hager, A. Weill, R. And Boccio, J. (2000). Zinc As An Essential Micro Nutrient, Nutrition Research, 20(5):737-755.

6.     Semba, R.D. (2007).Nutrition And Health: Handbook Of Nutrition And Ophthalmology, Humana Press Inc., Totowa, 496.

7.     Truong-Tran, A.Q. Ho, L.H. Chai, F. And Zalewski, P.D. (2000). Cellular Zinc Fluxes And The Regulation Of Apoptosis/Gene-Directed Cell Death, The Journal Of Nutrition, 130:1459-1466.

HATIRLATMA

Ø  İnternet sitemizde yer alan tüm bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımamaktadır.

Ø  Tanı ve tedaviye yönelik olan tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız.