KEÇİBOYNUZU ÖZÜ

KEÇİBOYNUZU (Ceratonia siliqua L.)

Keçiboynuzu ağacı, Fabaceae (Leguminosae) familyasının Caesalpinioideae alt familyasındandır. Keçiboynuzu ağacı, geniş yapraklı çalı ya da ağaç formunda olan herdemyeşil ve baklaları yenen bir bitkidir. Halk arasında harnup, harıp, ballı boynuz gibi yöresel adlarla bilinmektedir (Battle ve Tous, 1997).

Keçiboynuzu (Ceratonia siliqua L.) genel olarak Akdeniz iklimin görüldüğü bölgelerde yetişen ve şeker içeriği yüksek olan bir meyvedir. İnsanların beslenmesinde oldukça önemli bir yere sahip olan keçiboynuzu, yüksek şekeri içeriğinin yanında mineral ve fenolik bileşiklerce de zengindir. Tüm bu özelliklerinden dolayı keçiboynuzunun doğal olarak enerji verme özelliği de yüksektir (Pazır ve Alper, 2016).

Keçiboynuzu meyvesi, lif içeriğinin yüksek olmasından dolayı glisemik indeksi (GI= 15) ve glisemik yükü (GY= 4,3) düşük gıda olarak bilinmektedir. Düşük glisemik indeksli gıdaların ise, obezite, kalp damar, diyabet ve kanser hastalıkları tedavisinde olumlu sonuçlar verdiği tespit edilmiştir. Aynı zamanda keçiboynuzu yapısında bulunan d-pinitol ve miyoinositol gibi siklitol bileşikler sayesinde plazmada kan şekeri oranını düşürmektedir. Bu bileşikler vücutta insülin benzeri etki göstererek insüline duyarlılığı artırmaktadırlar (Goulas ve Stylos, 2016).

Diyet lifi, polifenol ve tanin içeriği bakımından oldukça zengin bir bileşendir. Keçiboynuzu yapısındaki diyet lifleri ve fenolik bileşenler sayesinde antihiperlipidemik etki göstererek plazmada LDL kolesterol ve toplam kolesterol seviyesini düşürmektedir (Goulas ve Stylos, 2016). Genetik bir hastalık olan hiperkolesterolemi, plazmada yüksek kolesterol oluşmasına neden olur. Yapılan klinik bir araştırmada, 34-70 yaş aralığında yer alan hiperkolesterolemi hastalarına 6 hafta süreyle günlük 15 g/gün keçiboynuzu verilmiş, bunun sonucunda hastalarda LDL kolesterolün %10,5 ve LDL/HDL oranının %7,9 azaldığı tespit edilmiştir (Zunft vd. 2003).

Keçiboynuzu, başta kalsiyum, potasyum, fosfor ve magnezyum olmak üzere mineral madde bakımından da zengin bir gıdadır (WHO, 2012). Kalsiyum büyüme, diş, alyuvar, kemik ve kas gibi organların oluşmasında ve gelişmesinde kullanılır. Kalsiyum eksikliğinde ise diş ağrıları, kemiklerde kolay kırılma, zayıflama ve çatlama meydana gelmektedir (Karadeniz, 2004; Gerer ve Kreş, 2006). Potasyum minerali ise vücutta sıvı elektrolit dengesini sağlar. Ayrıca kan basıncını düşürerek sistolik ve diastolik basıncın dengelenmesine katkıda bulunur ve böylece inme tehlikesini de önler (WHO, 2012).

Keçiboynuzu meyvesi fenolik bileşikler açısından da zengin bir meyve olup en çok bulanan fenolik bileşik gallik asittir. Olgunlaşmamış meyvede bulunan suda çözünen tanenler enzimatik tepkimeler sonucu gallik asite dönüşmektedir. Meyve yeşil haldeyken eser miktarda bulunan gallik asit meyve olgunlaştıkça miktar olarak artmaktadır. Yapılan bir araştırmada meyvede 3270 mg/kg, ununda 2675 mg/kg ve keçiboynuzuna ait diyet lifinde 1647 mg/kg gallik asit bulunduğu tespit edilmiştir (Yalım Kaya, 2010).

KAYNAKÇA

1.     Battle, T. And Tous, J. (1997). Carob Tree (Ceratonia Siliqua L.): Promoting The Conservation And Use Of Underutilized And Neglected Crops 17, International Plant Genetic Resources Institute, Via Delle Sette Chiese 142, 00145 Rome, Italy, 91p.

2.     Goulas, V., Stylos, E., Chatzıathanasıadou, M.V., Mavromoustakos, T. And Tzakos, A.G. (2016). Functional Components Of Carob Fruit: Linking The Chemical And Biological Space. Int. J. Mol. Sci., 17(1875): 1-20.

3.     Karadeniz, T. (2004). Şifalı Meyveler (Meyvelerle Beslenme Ve Tedavi Şekilleri. Ordu: Burcan Ofset. Matbaacılık.

4.     Pazır, F Ve Alper, Y. (2016). Keçiboynuzu Meyvesi (Ceratonia Siliqua L.) Ve Sağlık. Akademik Gıda, 14 (3): 302-306

5.     World Health Organization. (2012). Guideline: Potassium İntake For Adults And Children. 15 Şubat 2020.

6.     Yalım Kaya, S. (2010). Keçiboynuzu Meyvesinden Yüksek Saflıkta Şeker Şurubu Üretimi, Mersin Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mersin.

HATIRLATMA

Ø  İnternet sitemizde yer alan tüm bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımamaktadır.

Ø  Tanı ve tedaviye yönelik olan tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız.