VİTAMİN D

VİTAMİN D

Vitaminler dışarıdan alınması zorunlu besin ögeleri olarak tanımlanmasına rağmen, D vitamini bir dokuda üretilerek kan dolaşımına verilmesi, diğer dokular üzerinde etki göstermesi ve bu etkisinin feedback mekanizmalarla düzenlenmesi nedeniyle vitaminden çok steroid yapılı bir hormon olarak değerlendirilmektedir (DeLuca, 2004).

İnsanlar gerçekte bir hormon öncüsü olan D vitaminini besinler, diyet destekleri ve derinin güneş ışığına maruziyeti sonucu endojen sentezle sağlamaktadırlar (Brannon vd. 2008). D vitaminin en önemli kaynağı güneş ışığıdır. Normal koşullar altında insan vücudunda bulunan D vitamininin %90-95’i güneş ışınlarının etkisi ile deride sentezlenmektedir. D vitamini besinlerde çok az miktarlarda bulunduğu için D vitamini, gereksinimi doğal besinlerle yeteri kadar karşılanamamaktadır. Sınırlıda olsa D vitamini bulunan besinler; yağlı karaciğer, balık ve yumurta sarısıdır (Holick vd. 2011).

D vitaminin kemik kas gelişiminde, kalsiyum fosfor emiliminde, büyüme gelişmede, bağışıklık sisteminde, inflamasyonda ve diş sağlığı üzerinde etkileri vardır (Battault vd. 2013). D vitamini nöroimmünomodulasyon, nörotrofik faktörlerin düzenlenmesi, nörokoruma ve beyin gelişimi dâhil olmak üzere çok sayıda beyin sürecine katılmaktadır (Anglin vd. 2013).

D vitamini sinir sistemi üzerinde de etkilidir ve bunda beyin dokusunda D vitaminin aktif formu olan kalsitriol ya da 1-25 dihidroksikolekalsiferolün rolü olduğu ve beyinde duygu ve davranışların düzenlendiği alanda D vitamini reseptörleri (VDR) ve hidroksilazların bulunmasının etkisi olduğu belirlenmiştir (Eyles vd. 2005; Ganji vd. 2010) ). Bu nedenle duygu durumu ile depresif bozuklukların D vitamini eksikliği ve yetersizliği ile ilişkili olabileceği ve tedavisinde D vitamini verilmesinin önemli olabileceği düşünülmektedir (Anglin vd. 2013; Bertone Johnson, 2009).

Kış aylarında anksiyete ve depresyona sık rastlanmaktadır. Sağlıklı gönüllülerle yapılan bir çalışmada, D3 vitamininin kış aylarında pozitif affekti (önsezi) arttırdığı, negatif affekti azalttığı bulunmuştur (Lansdowne ve Provost, 1998).

Hoang ve ark. (2011)’nın yaptıkları çalışmada, serum D vitamini düzeyi yüksek olan bireylerde depresyon riskinin düşük olduğu ve serum D vitamini düzeyinin depresyon belirtileri ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Buna ek olarak düşük D vitamini düzeyi ile depresyon arasında Ekim-Mart ayları arasında önemli bir ilişki bulunurken, Nisan-Eylül ayları arasında bulunamamıştır. D vitaminin depresyon üzerinde diğer etki mekanizması norepinefrin, serotonin, dopamin gibi monoamin sentezindeki rolüdür (Garcion vd. 2002; Smith vd. 2006).

KAYNAKÇA

1.     Anglın R.E. Samaan Z. Walter S.D. Mcdonald S.D. (2013). Vitamin D Deficiency And Depression İn Adults: Systematic Review And Meta-Analysis. The British Journal Of Psychiatry, 202(2):100-107.

2.     Battault S. Whıtıng S.J. Peltıer S.L. Sadrın S. Gerber G. Maıxent J.M. (2013). Vitamin D Metabolism, Functions And Needs: From Science To Health Claims. Eur J Nutr, 52:429–441.

3.     Bertone-Johnson E.R. (2009). Vitamin D And The Occurrence Of Depression: Causal Association Or Circumstantial Evidence? Nutrition Reviews, 67(8):481-492.

4.     Brannon P.M. Yetley E.A. Baıley R. Pıccıano M.F. (2008). Overview Of The Conference “Vitamin D And Health İn The 21st Century: An Update”. The American Journal Of Clinical Nutrition, 88(2):483-490.

5.     Deluca H.F. (2004). Overview Of General Physiologic Features And Functions Of Vitamin D. The American Journal Of Clinical Nutrition, 80(6):1689-1696.

6.     Eyles D.W. Smıth S. Kınobe R. Hewıson M. Mcgrath J.J. (2005). Distribution Of The Vitamin D Receptor And 1α-Hydroxylase İn Human Brain. Journal Of Chemical Neuroanatomy, 29(1):21-30.

7.     Ganjı V. Mılone C. Cody M.M. Mccarty F. Wang Y.T. (2010). Serum Vitamin D Concentrations Are Related To Depression İn Young Adult Us Population: The Third National Health And Nutrition Examination Survey. International Archives Of Medicine, 3(1): 29.

8.     Garcıon E. Wıon-Barbot N. Montero-Meneı C.N. Berger F. Wıon D. (2002). New Clues About Vitamin D Functions İn The Nervous System. Trends İn Endocrinology And Metabolism, 13(3):100-105.

9.     Hoang M.T. Defına L.F. Wıllıs B.L. Leonard D.S. Weıner M.F. Brown E.S. (2011). Association Between Low Serum 25-Hydroxyvitamin D And Depression İn A Large Sample Of Healthy Adults: The Cooper Center Longitudinal Study. Paper Presented At The Mayo Clinic Proceedings, 86(11):1050-1055.

10.  Holıck M.F. Bınkley N.C. Bıschoff-Ferrarı H.A. Gordon C.M. Hanley D.A. Heaney R.P. Murad M.H. Weaver C.M. (2011). Evaluation, Treatment, And Prevention Of Vitamin D Deficiency: An Endocrine Society Clinical Practice Guideline. The Journal Of Clinical Endocrinology & Metabolism, 96(7):1911-1930.

11.  Lansdowne A.T. Provost S.C. (1998). Vitamin D3 Enhances Mood İn Healthy Subjects During Winter. Psychopharmacology, 135(4):319-323.

12.  Smıth M.P. Fletcher-Turner A. Yurek D.M. Cass W.A. (2006). Calcitriol Protection Against Dopamine Loss İnduced By İntracerebroventricular Administration Of 6-Hydroxydopamine. Neurochemical Research, 31(4):533-539.

HATIRLATMA

Ø  İnternet sitemizde yer alan tüm bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımamaktadır.

Ø  Tanı ve tedaviye yönelik olan tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız.